Różnorodność postaci kamienia elewacyjnego sprzedawanego na rynku jest bardzo szeroka. Często kupujący stoi przed problemem zdefiniowania swoich potrzeb lub właściwego odczytania konkretnej oferty. Artykuł ten ma na celu uporządkowanie oferowanego materiału kamiennego przeznaczonego do różnych inwestycji w budownictwie, nie tylko kamienia elewacyjnego. Dla ułatwienia zdecydowaliśmy się na podział kamienia elewacyjnego, jaki jest stosowany przez sprzedawców.
Dzikówka
(występuje też pod nazwą kamień łamany) to najprostsza postać kamienia używanego w budownictwie. Najczęściej spotykane w Polsce to piaskowce o różnym składzie mineralnym – czyli różnej twardości, kolorze i trwałości.
Ta postać kamienia pozyskiwana jest i sprzedawana w bardzo różnej postaci. Najczęściej to nieregularne małe bryły lub elementy zbliżone do płytek, ale o sporej różnicy w grubości. Charakterystyczną cechą dzikówki jest to, że żadna ze ścian nie jest obrobiona. Dawniej z kamienia takiego wykonywano mury cyklopowe, spotykane jeszcze w starych budowlach sakralnych, czy dworkach.
Najczęstsze zastosowanie to mury oporowe, słupki ogrodzeniowe, oblicówki ścian (wymaga zaplanowania przed budową murów), tzw. mury suche (w Polsce rzadko stosowane, czasem spotykane w gabionach), bruk dziki, ścieżki, oryginalne formy schodów i innych elementów zdobienia ogrodów.
Kamień ten często jest produktem ubocznym wielu kopalni, dlatego jego cena jest stosunkowo niska a sposób sprzedaży odbywa się najczęściej w tonach lub metrach sześciennych, rzadko w metrach kwadratowych. Elementem generującym cenę dzikówki jest najczęściej koszt transportu. Doradzamy więc zacząć poszukiwania od najbliższych źródeł zaopatrzenia lub tam, gdzie oferujący określa koszty dostawy.
Dzikówka jest często wystawiana „na wabia” przez wielu sprzedawców na aukcjach. Niska cena ma zwabić klientów, którzy nie orientują się do czego taki kamień się nadaje, a do czego nie. Naszym zdaniem nie warto go kupować by zastosować w roli kamienia elewacyjnego (znaczne wahania grubości skutkują wysokimi kosztami położenia). Znacznie lepszy do tych celów jest łupek.
Łupek
najbardziej rozpowszechniona postać kamienia elewacyjnego oraz kamienia na chodniki i podjazdy. Pojawia się w ofertach pod różnymi nazwami: kamień płaski nieobrobiony, płytki kamienne, kamień łamany (raczej błędnie), płyty poligonalne i inne.
Nazwa łupek, określa sposób pozyskania i postać materiału skalnego (kamień odłupywany). Najczęściej spotykane w handlu to piaskowce i gnejsy. Ogólnie rzecz biorąc piaskowce to łupki osadowe, a gnejsy to łupki metamorficzne.
Łupki pozyskiwane są w postaci płyt o różnej grubości, bezpośrednio odsklepiane ze ściany skalnej.
Podobnie jak dzikówka, łupki mają wszystkie ściany nieobrobione, lecz najczęściej segreguje się je według grubości i wielkości, co wstępnie określa ich przeznaczenie.
Zastosowanie łupków w budownictwie jest bardzo szerokie dzięki ich właściwościom i płaskiej postaci. Łupki wykorzystuje się do zastosowań pionowych (kamień elewacyjny) i poziomych (kamień na chodniki, podjazdy). Pionowe to najczęściej elewacje ścian, oblicowanie murów i elementów ogrodzeń, obudowa kominów i oklejanie różnych elementów architektury przydomowej. Poziome to tarasy, podjazdy, ścieżki (w formie zwartej lub luźno leżące płyty kamienne), schody i pojedyncze, duże stopnie ogrodowe. Zastosowań może być oczywiście dużo więcej, wszystko zależy od pomysłowości wykonawcy lub inwestora.
Ceny łupków osiągają różny poziom. Najbardziej uzasadnionym czynnikiem cenotwórczym jest wielkość płyt, mała tolerancja grubości i skład mineralny.
Im mniej płyt przypada na metr kwadratowy tym cena kamieni jest wyższa. Sprzedający rzadko określają ile płyt przypada na metr kwadratowy, choć to bardzo istotna informacja dla kupującego. Łatwo wówczas zaplanować inwestycję oraz oszacować czy kamień wart jest proponowanej przez sprzedawcę ceny.
Kolejny element to tolerancja grubości. Łupek z dobrego źródła dystrybucji charakteryzują niewielkie wahania grubości. Maksymalnie powinno to być około 1cm (czyli +/- 0,5cm), równie pożądaną praktyką dobrego sprzedawcy jest podanie takich parametrów. Istotą tego parametru jest ilość zużytego kleju podczas układania płyt. Im mniej zróżnicowane płyty tym ilość zużytego kleju mniejsza. Wbrew pozorom to bardzo ważny czynnik cenotwórczy całej inwestycji.
Skład mineralny – bardzo istotny w przypadku piaskowców. Najcenniejsze to piaskowce kwarcowe, które dzięki dużej zawartości kwarcytu są twarde i bardzo trwałe. Niestety u nas rzadko występują i najczęściej są importowane. Właśnie piaskowce kwarcowe nadają się w Polsce na wszelkiego rodzaju realizacje pionowe (w szczególności na elewacje) i poziome. Spore wahania temperatur, częste zamarzanie i odmarzanie powierzchni powodują szkody w słabych piaskowcach i w konsekwencji wczesne ich zużycie. Piaskowce kwarcowe opierają się tym niekorzystnym czynnikom i mogą być z powodzeniem eksploatowane przez bardzo długi czas.
Odmienna jest budowa gnejsu, który jest skałą metamorficzną zbliżoną strukturą do marmuru czy granitu powoduje jego większą naturalną wytrzymałość. Do Polski sprowadza się różne rodzaje gnejsów, najbardziej cenione są gnejsy bałkańskie. Ważne aby sprzedawca gwarantował ich przydatność do określonych celów budowlanych, bowiem niektóre gatunki nie nadają się do naszych warunków atmosferycznych.
Gnejs nie jest w Polsce wystarczająco doceniony a to bardzo piękny kamień. Może być pozyskiwany w dużych płytach a dzięki swojej zwartej strukturze i chropowatej powierzchni świetnie nadaje się na tarasy i podjazdy o zwiększonej zdolności przenoszenia nacisku. Ceny gnejsu są porównywalne z piaskowcem a jego wymagania użytkowe, zwłaszcza konserwacja dużo mniej kłopotliwe. Oba te gatunki kamienia prezentujemy na naszej stronie i prowadzimy ich sprzedaż.
Zamykając opis łupka chcielibyśmy jeszcze wspomnieć o kamieniu surowo łupanym. Jest to już produkt rąk ludzkich, zwłaszcza dotyczy to granitu. Pozyskane w kopalni bloki skalne poddane zostają obróbce łupania dla celów użytkowych. W ten sposób wytwarza się np. kamień murowy czy oporniki granitowe (krawężniki) o strukturze surowej, dla tych odbiorców, którzy cenią sobie naturalne piękno nieobrobionych powierzchni.
Kamień cięty
To kolejna kategoria kamieni powszechnie dostępnych w sprzedaży. Różnorodność tej grupy produktów jest bardzo bogata. Zależna głównie od ścian kamienia, które poddane zostały obróbce cięcia. Płyty formatowane to półprodukt o obciętych krawędziach i sprzedawany jako płytki o konkretnych wymiarach. Strona licowa może być naturalna tak jak w łupku bądź cięta z bloku skalnego.
Dla konkretnych zastosowań płytki takie poddawane są dalszym obróbkom: płomieniowaniu, groszkowaniu, szlifowaniu, polerowaniu itp. Każdy rodzaj obróbki powoduje inne efekty wizualne a jednocześnie różne możliwości wykorzystania kamieni. Takie produkty kamienne wymagają często zaawansowanych technologii obróbczych a ich ceny osiągają kilkaset zł za metr kwadratowy.
Kamień cięty znajduje jednak wielu nabywców, którzy doceniają walory kamienia jako doskonałego materiału budowlanego.
Wszystkie opisane tu kategorie produktów kamiennych usiłują sprostać zapotrzebowaniu klientów na jedyny w swoim rodzaju obok drewna materiał, który pozwala nadać wznoszonym przez człowieka budowlom naturalny charakter. Właściwy kamień gwarantuje nam zawsze wysokie walory użytkowe, stwarza swoisty klimat i jest świadectwem dobrego gustu inwestora.